از کجا بفهمیم بهشتی هستیم یا جهنمی

پرسش : از کجا بفهمیم که بهشتی هستیم یا جهنمی یعنی اینکه از کجا بفهمیم که کاری انجام می دهیم که مورد قبول حق قرار می گیرد یا اینکه توبه می کنیم گناهان ما بخشیده می شود؟
پاسخ : سؤال جنابعالی حاوی سه مطلب است (بهشتی بودن، قبولی اعمال، پذیرش توبه) که سعی می کنیم در پاسخ گویی بدانها اشارت نماییم. بهشتی بودن: با توجه به این که در قیامت خدای تعالی حاکم و قاضی است «فالله یحکم بینکم یوم القیامه» V}(نساء، آیه 141). {V اجرای عدالت توسط حق تعالی بسیار واقعی و موشکافانه است «فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره و من یعمل مثقال ذره شرا یره» V} (زلزله، آیات 7 و 8).{V قضاوت قطعی نسبت به بهشتی یا جهنمی بودن افراد در دنیا کار درستی نیست. شهید مطهری در این زمینه کلامی دارد که قسمتی از آن را نقل می نماییم. ایشان فرموده است: حساب اشخاص در دست خدا است. هیچ کس حق ندارد درباره کسی به طور قاطع اظهار نظر کند که اهل بهشت است یا دوزخ. اگر از ما بپرسند: آیا شیخ مرتضی انصاری با آن زهد، تقوا، ایمان و عمل شناخته شده اش، حتما اهل بهشت است یا نه؟ پاسخ ما این است که آن اندازه که ما از آن اطلاع داریم خیر و نیکی است اما این که صد در صد بگوییم اهل بهشت است در اختیار ما نیست. خدا است که بر همه ضمایر اشخاص مطلع است و تمام اسرار و خفایای نفوس را می داند و حساب خلایق نیز با او است. وقتی عثمان بن مظعون از دنیا رفت. زنی از انصار به نام «ام علا» که ظاهرا زن همان مردی بود که عثمان بن مظعون در خانه او می زیست و مهمان او بود، در حضور رسول خدا(ص) جنازه وی را مخاطب ساخته گفت: بهشت بر تو گوارا باد. با این که عثمان بن مظعون، مرد جلیل القدری است و رسول اکرم در مرگ او سخت گریست و خود را روی جنازه وی انداختند و او را بوسیدند، ولی از این اظهار نظر گستاخانه ای که آن زن کرد خشمگین شدند، و با نگاهی غضب آلود متوجه وی شده فرمود: «انی رسول الله و ما ادری ما یفعل بی؛ من فرستاده خدایم و نمی دانم با من چگونه رفتار خواهد شد». قرآن کریم نیز می فرماید: «قل ما کنت بدعا من الرسل و ما أدری ما یفعل بی ولابکم؛ بگو من پیامبر نوظهوری نیستم و نمی دانم با من و شما چه رفتاری خواهد شد» V} (احقاف، آیه 9).{V (پایان کلام شهید مطهری) ولی در عین حال شناختن راه هدایت و بهشت و همچنین گمراهی و دوزخ دشوار نیست. قرآن کریم اهل جهنم و بهشت را معرفی نموده است و هر کس به طور اجمال قادر است بداند در راه بهشت قرار دارد یا در راه جهنم. اگر سری به قرآن کریم بزنیم و یکدوره آن را تلاوت نماییم، با این دو راه و تمام ویژگی های اصحاب بهشت و اهالی دوزخ آشنا می شویم. هر فرد پس از آشنایی با معارف قرآن کریم با اندکی مطالعه در خویش و خودشناسی، خواهد دانست که اهل کدام راه است و سرانجامش چه خواهد بود. به برخی از آیات کلام الله مجید در این زمینه اشاره می نماییم. 1. همانا کسانی که گفتند الله پروردگار ما است، سپس استقامت ورزیدند، پس هیچ ترس و حزنی ندارند، ایشان اصحاب بهشت اند و در آن جاودان می مانند تا پاداش عملشان باشد (احقاف، آیات 14 – 13). 2. کسی که چیزی از اعمال صالح انجام دهد چه مرد باشد یا زن، در حالی که مؤمن باشد، داخل بهشت می شود و کمترین ستمی به ایشان نخواهد شد (نساء، آیه 124). 3. کسی که به خداوند شرک بورزد، بهشت بر او حرام شود و جایگاهش جهنم است (مائده، آیه 72). 4. پس کسی که طغیان کرده، زندگی دنیا را ترجیح دهد، به طور قطع دوزخ جایگاه او است، و آن کسی که از مقام پروردگارش ترسان باشد و نفس را از هوا باز دارد، قطعا بهشت جایگاه او خواهد بود (النازعات، آیات 41 – 37). 5. از آتش بپرهیزید که برای کافران آماده شده است (آل عمران، آیه 131). 6. به درستی که منافقین در پایین ترین درکه جهنم قرار دارند و هیچ یاوری ندارند (نساء، آیه 145). 7. به درستی که مسرفین اهل دوزخ اند (غافر، آیه 43). 8. آری کسی که گناه کند و خطاهایش او را احاطه نماید، اهل آتش است و در آن جاودان خواهد ماند (بقره، آیه 81). در پایان شرایط قبولی اعمال به طور کلی و پذیرش توبه به طور اخص را به صورت فهرست وار ذکر می نماییم. در صورت رعایت شرایط، عمل و توبه قطعا پذیرفته خواهد شد و در این موارد نباید شک نمود. شرایط قبولی اعمال: اعمال فرد مسلمان با چند شرط مقبول و مؤثر خواهد بود: 1. حسن فعلی؛ یعنی خود عمل صحیح و مطابق دستورات شریعت انجام شود. 2. حسن فاعلی؛ یعنی نیت فرد انجام دهنده برای قرب به خداوند خالص شده باشد. 3. حضور قلب خصوصا در عباداتی همچون نماز که جوهر اش توجه به خداوند است. 4. رعایت تقوا و ترک گناه چون گناه مانع قبولی و تأثیر معنوی اعمال است. 5. ولایت، از نظر شیعه تولی و تبری و قبول ولایت اهل بیت شرط پذیرش اعمال است. شرایط پذیرش توبه: توبه اشخاص در صورت رعایت شرایط زیر مقبول و مؤثر خواهد بود: 1. پشیمانی از گذشته 2. تصمیم بر ترک گناه 3. تدارک گذشته و جبران حقوق مردم و حقوق الهی 4. ذوب نمودن آنچه از حرام در بدن روئیده 5. چشاندن سختی اطاعت به نفس در مقابل لذت معصیت V}(نقطه های آغاز در اخلاق عملی، ص 216). {V برای مطالعه بیشتر ر.ک: – نقطه های آغاز در اخلاق اسلامی – ترجمه اخلاق (جامع السعادات)

دکمه بازگشت به بالا